Μην ξεχνατε το ρητό:
''Mobil wants your money, as does Shell, Valvoline, AMSOil and Spectro Oil. You may be skeptical about the oil companies interests, but they are the people making what we buy so it's interesting to hear who they think we are and what they think we need.''
Αν εχει ξαναποσταριστει με το συμπαθειο, αλλα εχει καποιο ενδιαφερον:
Οσα θέλατε να ξέρετε για το λάδι της μηχανής σας
αλλά φοβόσασταν να ρωτήσετε...
(Πάρε λάδι κι' έλα βράδυ)
::: από τον Ν. Κωστόπουλο
Μήπως σας έλεγε και εσάς η μητέρα σας: "Μην κολυμπάς μετά το φαγητό"
"Να φοράς καθαρό εσώρουχο γιατί εάν πάθεις κανένα ατύχημα και πάς στο νοσοκομείο, ρεζίλι θα γίνεις", "Τρώγε και κανένα λαχανικό, όλο πίτσες και σαχλαμάρες είσαι" "Κουμπώσου μην πουντιάσεις", "Πάντα να βάζεις στο μηχανάκι σου λάδι ειδικό για μοτοσικλέτες"
Αυτό το τελευταίο ίσως και να μην σας το έλεγε, αλλά έχουμε όλοι τόσο προγραμματιστεί να πιστεύουμε ότι το λάδι για μοτοσικλέτες είναι ειδικό και διαφορετικό από των αυτοκινήτων πού έχει γίνει ένα από τα αξιώματα του μοτοσικλετιστή. Βέβαια ούτε από την Καλαμάτα είμαι για να ξέρω από λάδι ούτε έχω δίπλωμα πετροχημικού. Ένας απλός μοτοσικλετιστής είμαι όπου τον τελευταίο χρόνο έχουν πέσει στα χέρια μου το ένα άρθρο μετά το άλλο σχετικά με τις εξειδικευμένες ιδιότητες των μοτοσικλετιστικών λαδιών, ή μάλλον την έλλειψη τέτοιων ιδιοτήτων σε σχέση με τα αυτοκινητιστικά. Δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι όλες οι απαντήσεις βρίσκονται εδώ, απλά μερικά σημεία για να προβληματιστούμε.
Παραθέτω στοιχεία από τρία άρθρα των Ed Hackett, Dan Axton, και άρθρου του έγκυρου Αμερικάνικου περιοδικού Motorcycle Consumer News. (Αυτό το τελευταίο είναι το μοναδικό περιοδικό πού ξέρω το οποίο δεν δέχεται διαφημίσεις. Τα έσοδά του είναι αποκλειστικά από τους αναγνώστες και χωρίς καμία επιρροή από οποιοδήποτε είναι ένα περιοδικό σε μεγάλη εκτίμηση από τους Αμερικάνους μοτοσικλετιστές). Τον τελευταίο καιρό στις μοτοσικλετιστικές παρέες των Αμερικάνων (και Ευρωπαίων υποθέτω) υπήρξε μεγάλη σύγχυση σχετικά με τα καινούρια στάνταρτ των αυτοκινητιστικών λαδιών πάντα σε σχέση με το λάδι πού θα βάζουν στα μηχανάκια τους.
Οι νέες προδιαγραφές ζητούν λάδι με προδιαγραφές SJ ενώ μέχρι τώρα είχαμε λάδι με προδιαγραφές SG και SH. Οι νέες προδιαγραφές υποχρεώνουν από τις πετρελαιοβιομηχανίες να μειώσουν αισθητά τα ποσοστά πρόσθετων Φωσφόρου και Ψευδαργύρου στην σύσταση του λαδιού και εάν είναι δυνατόν να προστεθούν και ειδικά αντιτριβικά πρόσθετα ώστε να υπάρχει και οικονομία στην κατανάλωση βενζίνης περίπου 1%, οπότε το λάδι αυτό έχει και τον χαρακτηρισμό EC (Energy conserving). Ο λόγος είναι πρώτον οικολογικός και δεύτερον για να προφυλαχθούν οι καταλύτες από τον φώσφορο πού τους καταστρέφει. (Θυμάστε τις πρόσφατες διαφημίσεις για τα "καταλυτικά" λάδια; αυτό ήταν όλο το μυστήριο). Καλά θα πείτε, και τι μας νοιάζει εμάς σαν μοτοσικλετιστές οι νέες προδιαγραφές των αυτοκινητιστικών λαδιών. Ξεφουρνίζουμε μέχρι και διπλάσια χρήματα για να αγοράσουμε ειδικό μοτοσικλετιστικό λάδι και να διατηρήσουμε την πανάκριβη μηχανή μας σε καλή κατάσταση. Δεν μας αρέσει το ακριβό λάδι αλλά έτσι πρέπει και έτσι κάνουμε σαν καλά παιδιά, αφού όλοι το λένε, περιοδικά, διαφημίσεις, οι φίλοι μας, ο μηχανικός μας, κλπ.
Ε, λοιπόν μάθετε μια για πάντα το πιο καλοφυλαγμένο μυστικό στην πρόσφατη ιστορία του μοτοσικλετισμού. Tα αυτοκινητιστικά λάδια είναι το ίδιο καλά για την μηχανή σας ή και σε μερικές περιπτώσεις καλύτερα. Συγκεκριμένες ιδιότητες πού θα έπρεπε να έχουν επιπλέον τα ειδικά μοτοσικλετιστικά λάδια είναι ασήμαντες. Και το πιο σημαντικό (εδώ είναι η ταμπακέρα) είναι κατά πολύ φθηνότερα. Αμερικάνοι μοτοσικλετιστές λοιπόν (και άλλοι φαντάζομαι) πού ξέρουν, χρησιμοποιούν αυτοκινητιστικά λάδια εδώ και χρόνια. Γνωστό παράδειγμα είναι ένα CBR900RR πού ανήκει σε κάποιον Mike Case από το Los Angeles και είχε εμφανιστεί στις σελίδες του περιοδικού Sport Rider γιατί είχε ήδη συμπληρώσει 100.000 μίλια (160.000 χλμ) χρησιμοποιώντας αυτοκινητιστικό λάδι και μάλιστα κοινό και όχι συνθετικό. Από τότε το μηχανάκι έχει συμπληρώσει 200.000 μίλια (320.000 χλμ.!!!!!!) και είναι σε άριστη μηχανολογική κατάσταση. Αυτοί λοιπόν δεν είχαν την απορία εάν θα χρησιμοποιήσουν αυτοκινητιστικό λάδι αλλά εάν οι νέες προδιαγραφές θα έχουν κάποια παρενέργεια στις μοτοσικλέτες.
1. Τι ισχυρίζονται οι πετρελαιοβιομηχανίες σχετικά με τις ιδιότητες των λαδιών τους πού είναι ειδικά για μοτοσικλέτες και γιατί επιμένουν. Πού έχουν δίκιο και πού υπερβάλουν.
Το έχουμε ακούσει πάμπολλες φορές ότι τα μοτοσικλετιστικά λάδια είναι διαφορετικά γιατί έχουν ειδική σύνθεση ώστε να αντέχουν στις συνθήκες μέσα σε μία μοτοσικλέτα οι οποία (εκτός από λίγες εξαιρέσεις) γυρνούν με περισσότερες στροφές αλλά κυρίως έχουν υγρούς συμπλέκτες και εκτός αυτού το ίδιο λάδι λιπαίνει και το κιβώτιο ταχυτήτων. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το λάδι να χάνει τις ιδιότητες ροής του (Viscosity) σύντομα καθώς και την συνοχή του με αποτέλεσμα να διασπάται ή μεμβράνη προστασίας.
Άρα σας δίνουμε ειδικό λάδι και ξενοιάζετε. Χωρίς τα στοιχεία των βιομηχανιών να είναι απαραίτητα λάθος, τελικά οι διαφορές μεταξύ των λαδιών για αυτοκίνητα και για μοτοσικλέτες είναι μικρότερες από ότι μας κάνουν να πιστεύουμε.
ΠΡΟΣΘΕΤΑ:
Ισχυρισμός:
Οι πετρελαιοβιομηχανίες ισχυρίζονται ότι τα νέα αυτοκινητιστικά λάδια με προδιαγραφή SJ είναι ακόμη πιο ακατάλληλα για τις μηχανές διότι έχουν λιγότερα πρόσθετα φωσφόρου (ZDDP) κυρίως αλλά και ψευδαργύρου, λόγω των καταλυτών, τα οποία είναι σημαντικά συστατικά για την προστασία του κινητήρα.
Ουσία: Αν και η ποσότητα ZDDP είναι ελαφρώς μεγαλύτερη στα μοτοσικλετιστικά λάδια εξακολουθεί να υπαγορεύεται από τις προδιαγραφές του κράτους και δεν έχουν μεγάλες διαφορές. Εξάλλου υπάρχουν μηχανές όπως BMW,HONDA και YAMAHA πού έχουν καταλύτες και όλο και αυξάνονται με τα αυστηρότερα οικολογικά μέτρα σε Ευρώπη και Αμερική. Επίσης πρέπει να σημειωθεί ότι το ZDDP είναι ένα πρόσθετο για την έσχατη ανάγκη της τριβής μετάλλου με μέταλλο όταν για κάποιο λόγο χάσουμε την μεμβράνη του λιπαντικού μας. Βέβαια για περιορισμένο χρόνο και εάν το λάδι μας κάνει την δουλειά του χωρίς απρόοπτα όπως μία διαρροή, δεν θα χρειαστούμε αυτή την ιδιότητα κάτω από τις καθημερινές συνθήκες.
Σημείωση: Είναι αλήθεια ότι σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, και όταν τα λάδια SJ έχουν και τα αντιτριβικά για την μείωση της κατανάλωσης, υπάρχει η περίπτωση να μην συμπλέκει η μίζα και να γυρνάει τρελά. Υπήρξε τέτοια περίπτωση σε Honda Goldwing αλλά δεν σημαίνει ότι δημιουργείται ζημιά, απλώς άλλαζαν λάδι και δούλευε κανονικά.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Ισχυρισμός:
Οι μοτοσικλέτες λειτουργούν σε μεγαλύτερες θερμοκρασίες και περισσότερες στροφές άρα χρειάζονται λιπαντικά με πιο ακριβά πολυμερή για μεγαλύτερη αντοχή μεμβράνης από τα αυτοκίνητα.
Ουσία: Αυτό ήταν αλήθεια 10 με 20 χρόνια νωρίτερα, όπου τα αυτοκίνητα πράγματι δούλευαν με χαμηλότερες στροφές, αλλά τώρα με τα πολυβάλβιδα (για να μην πούμε και τα τούρμπο) αυτοκίνητα και την εξέλιξη των πετροχημικών οι διαφορές έχουν εν πολλοίς εξαλειφθεί. τα λάδια τύπου SG και SJ είναι κατά πολύ ανώτερα από τα παλαιότερα SE και SF αλλά οι κατασκευαστές εξακολουθούν να συγκρίνουν τα μοτοσικλετιστικά λάδια με τα παλαιότερα αυτοκινητιστικά για να μας πείσουν για την ανωτερότητά τους.
2. Τι έχει αποκαλυφθεί σε ανεξάρτητες έρευνες
Ισχυρισμός:
Το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό πού τα ακριβότερα πολυμερή έχουν να καταπολεμήσουν είναι εκτός από την διατήρηση της λιπαντικής μεμβράνης, η αντοχή στην αυξημένη φθορά πού προκαλούν τα κιβώτια ταχυτήτων πού έχει σαν αποτέλεσμα να χαλάνε τα χαρακτηριστικά ροής του λαδιού. Είναι το ιξώδες πού λέμε στην Ελλάδα στα Αγγλικά Viscosity, και είναι το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό του λαδιού. Αυτό είναι και το πιο διαφημισμένο χαρακτηριστικό, τα κιβώτια ταχυτήτων μας λοιπόν είναι πού μας κάνουν να τρέχουμε να πάρουμε το ακριβό λάδι ειδικό για μηχανές. Για αυτό το θέμα, το Motorcycle Consumer News είχε επαφή με τον John Woolum καθηγητή Φυσικής του Πανεπιστημίου του Los Angeles ο οποίος είναι ο ίδιος μοτοσικλετιστής αλλά και την εποχή εκείνη ξεκινούσε με δική του πρωτοβουλία σχετικές μελέτες. Χρησιμοποίησε πέντε διαφορετικά λάδια σε μία μοτοσικλέτα Honda V65 Sabre
Τρία αυτοκινητιστικά :
Castrol GTX 10W40 (ορυκτέλαιο πολύ φθηνό πού εισάγεται και στην Ελλάδα 900δρχ/λίτρο)
Castrol Syntec 10W40 συνθετικό
Mobil 1 15W50 συνθετικό
Δύο μοτοσικλετιστικά:
Spectro 4 10W40 ορυκτέλαιο
Honda HP4 10W40 ημισυνθετικό
Χωρίς να σας κουράσω με τις λεπτομέρειες της έρευνας θα σας πω μόνο ότι ελέγχθηκε η ροή του καθενός στα 0 χιλιόμετρα και μετά στα 800 μίλια (1280 χλμ) και στα 1500 μίλια (2400 χλμ). Για την ακρίβεια μετρήθηκε η κινηματική ροή πού είναι η σχέση ροής δια την πυκνότητα του υγρού) Το νούμερο πού βγαίνει εκφράζει το ποσοστό ροής πού παραμένει στις ιδιότητες του λαδιού ξεκινώντας από 100% στα 0 χλμ. Δηλαδή στον πίνακα πού ακολουθεί το Castrol GTX για παράδειγμα στα 1280χλμ. Έχει διατηρήσει την ροή του στο 72,2% ή με άλλα λόγια έχει χάσει το 27,8% της δυνατότητάς του να εξακολουθεί να ρέει στα διάφορα σημεία του κινητήρα μας.
0 χλμ. 1280χλμ. 2400χλμ.
MOBIL 1 100% 86,6% 83%
CASTROL SYNTEC 100% 78,1% 74,5%
CASTROL GTX 100% 72,2% 68%
HONDA HP4 100% 69,2% 65,6%
SPECTRO 4 100% 68% 63,9%
Aπό τα παραπάνω φαίνεται ότι τα αυτοκινητιστικά λάδια προσφέρουν όχι μικρότερη λίπανση αλλά αντιθέτως μεγαλύτερη από τα εξειδικευμένα μοτοσικλετιστικά λάδια, όταν χρησιμοποιούνται σε μοτοσυκλέτες.
Δεύτερον ότι τα συνθετικά είναι ανώτερα, τουλάχιστον στην σημαντική ιδιότητα της ροής. Μια και το Mobil 1 φάνηκε τόσο ανώτερο, παρέμεινε στην μηχανή μέχρι τα 2500 μίλια (4000 χλμ) και έγραψε μία κινηματική ροή του 79,1% . Παρεμπιπτόντως, η μεγαλύτερη απώλεια ροής γίνεται στα πρώτα χιλιόμετρα χρήσης. Το πρόβλημα λοιπόν πού αντιμετωπίζει ένας μοτοσικλετιστής, δεν είναι κάποια έλλειψη λαδιών για την μηχανή του γιατί σε όποιο κατάστημα και να μπει, θα δει πληθώρα ειδικών λαδιών για την μηχανή του, συνθετικά ή μη, τα οποία κοστίζουν λίγο ή πολύ πιο ακριβά από τα αυτοκινητιστικά. Ο λόγος είναι το ότι ενώ η βενζίνη και το πετρέλαιο κίνησης αποδίδουν μικρά σχετικά ποσοστά κέρδους στις πετρελαιοβιομηχανίες, αντιθέτως είναι ελεύθερες να κοστολογήσουν όσο θέλουν τα λιπαντικά και εκεί έχουν τα μεγαλύτερα κέρδη. Κάθε λογής εταιρεία, αυτοκινήτων μοτοσικλετών, ανεξάρτητες, πετρελαιοβιομηχανίες, όλοι τρέχουν ποιος θα πουλήσει το δικό τους λιπαντικό. τα περιοδικά είναι γεμάτα διαφημίσεις και ειδικά οι μοτοσικλετιστές αντιμετωπίζουν τις υψηλότερες τιμές. Δεν χρειάζεται να είμαστε ακριβοί στα πίτουρα και φτηνοί στ'αλεύρι αλλά όταν δεν υπάρχουν αποδεδειγμένα συγκεκριμένα προτερήματα των μοτοσικλετιστικών λαδιών έναντι των αυτοκινητιστικών, θα προτιμήσουμε τα δεύτερα πού είναι σαφώς φθηνότερα. Εγώ χρησιμοποιούσα Mobil1 στο Honda XLR250 πού είχα κάμποσα χρόνια και είχα κάνει 60.000 χιλιόμετρα χωρίς ένα πρόβλημα και εννοώ κανένα πρόβλημα..>
3. Εφόσον έχουμε μεγαλύτερες επιλογές, τι να προτιμήσουμε συνθετικό ή απλό;
Σύμφωνα με την παραπάνω έρευνα φαίνεται ότι το συνθετικό έχει μεγαλύτερη ικανότητα να διατηρεί τα χαρακτηριστικά ροής από το ορυκτέλαιο. Επιπλέον ας να δούμε με ποιο τρόπο ένα λάδι γίνεται πολύτυπο (Multy-viscosity). Με την προσθήκη πολυμερών σε ένα ελαφρύ λάδι 5W, 10W, 20W εμποδίζεται να γίνει πολύ λεπτό όσο ανεβαίνει η θερμοκρασία. Με αποτέλεσμα στους 100 βαθμούς Κελσίου να έχει λεπτύνει όσο το μεγαλύτερο νούμερο. Με άλλα λόγια μπορούμε να σκεφτούμε ένα λάδι 20W-50 σαν ένα 20άρι πού θα λεπτύνει μέχρι 50 όταν ζεσταθεί. Το πρώτο νούμερο το διαλέγουμε σε σχέση την χαμηλότερη εξωτερική θερμοκρασία πού θα συναντήσουμε. Δηλ. 5W για -25C , 10W για -20C , 15W για -15C και 20W για -10C Με αυτό στο μυαλό είναι σίγουρα υπερβολή να διαλέξουμε κάτω από 20W για τις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας και μπορώ να φανταστώ μόνο κάποιον από το Νευροκόπι για παράδειγμα να χρησιμοποιεί 15W ή 10W μέσα στο καταχείμωνο. Αλλά και όσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά του τύπου του λαδιού από το μικρότερο στο μεγαλύτερο νούμερο, τόσο περισσότερα πρόσθετα πρέπει να χρησιμοποιηθούν κάτι πού μειώνει την ικανότητα του λαδιού να κάνει την βασική του δουλειά πού είναι να λιπάνει.
Προτιμήστε λοιπόν ένα λάδι 20W πού να μην γίνεται πάνω από 50. Με άλλα λόγια η μεγαλύτερη διαφορά να είναι 30 νούμερα. Από την άλλη όμως τα συνθετικά δεν έχουν ανάγκη τόσων πρόσθετων για να γίνουν πολύτυπα και έτσι έχουν την δυνατότητα να λιπαίνουν καλύτερα στην ίδια κατηγορία ενός ορυκτέλαιου. Τα συνθετικά είναι συνολικά καλύτερα, γιατί σύμφωνα με όλες τις πηγές έχουν μεγαλύτερη αντοχή στην οξείδωση λόγω υψηλής θερμοκρασίας, υψηλή αντοχή μεμβράνης. Λίγα κατάλοιπα και καλύτερη ροή σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία (αν και το τελευταίο είναι σχεδόν άχρηστο στην Ελλάδα.) Αξίζουν όμως τα παραπάνω χρήματα; Σύμφωνα και με μία εναλλακτική γνώμη αν συγκρίνουμε την επιπλέον αξία των συνθετικών σε σχέση με ένα πολύ καλής ποιότητας ορυκτέλαιο, τα επιπλέον χρήματα θα τα χρησιμοποιούμε να αλλάζουμε τα ορυκτέλαιο πιο συχνά και έτσι η διαφορά στην ουσία είναι αρκετά μικρή. Βέβαια και οι δύο εκλογές είναι καλές και η απόφαση παραμένει στον μοτοσυκλετιστή.
4. Εκλογές πού δεν φανταζόμασταν και διάφορα ακριβά πρόσθετα πού κυκλοφορούν στην αγορά.
Δεν θα το φανταζόμουν αν δεν το είχα διαβάσει. Στην Ελλάδα τουλάχιστον είναι εντελώς αδοκίμαστο και δεν πρόκειται να είμαι ο πρώτος που θα το κάνει. Όλοι σχεδόν οι κατασκευαστές διαθέτουν λάδια για αυξημένη χρήση σε αντίξοες συνθήκες ,διατίθενται σε μεγάλες συσκευασίες (θα το ψάξω πόσο μεγάλες) και προτιμούνται για επαγγελματικές χρήσεις συμπεριλαμβανομένων και φορτηγών. Ένα τέτοιο για παράδειγμα είναι το Delvac1300 Super ή Delvac 1 από την Mobil. Το δεύτερο είναι παρόμοιο με το Mobil 1 αλλά σε χαμηλότερη τιμή λόγω της αγοράς πού διατίθεται. Και εγώ ξαφνιάστηκα όταν άκουσα ότι μπορώ να βάλω λάδι φορτηγού στην μηχανή μου (δεν θα μπορούσαν να είναι πιο ανομοιογενή οχήματα) αλλά σύμφωνα και με πηγές μέσα στη Mobil είναι περίφημο εναλλακτικό λάδι για μηχανές. Θα περιμένω να ακούσω περισσότερα σχετικά με αυτό το θέμα. Τέλος μία σημείωση σχετικά με τα διάφορα πρόσθετα τύπου SLIK πού υπόσχονταιτον ουρανό με τ' άστρα. Μην το κάνετε. Όχι μόνο πετάτε τα λεφτά σας χωρίς λόγο αλλά και μπορεί να αντιδράσουν με τα πρόσθετα πού ήδη έχει το λάδι σας και να έχετε χειρότερο αποτέλεσμα.
5. Τι γίνεται με τις "άλλες" μηχανές;
Μια και είμαι κάτοχος BMW έχω μια από τις μηχανές πού έχουν όχι μόνο ξηρό συμπλέκτη αλλά και ξεχωριστή λίπανση κιβωτίου Το ίδιο και τα Moto Guzzi). Άρα όχι μόνο δεν χρειάζεται να διστάσω να χρησιμοποιήσω αυτοκινητιστικό λάδι αλλά σχεδόν επιβάλλεται. Φυσικά η BMW όπως και άλλοι κατασκευαστές διαθέτει δικό της λάδι και το εξουσιοδοτημένο συνεργείο χρησιμοποιεί μόνο αυτό, πού είναι οπωσδήποτε "αυτοκινητιστικού", ας το πούμε έτσι, τύπου αν και μόλις είπαμε ότι οι διαφορές είναι ασήμαντες. Φυσικά το λάδι της BMW θα έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε φωσφορούχα πρόσθετα γιατί τώρα βγάζει όλα της τα μοντέλα και με καταλύτη.
